Svefn
Svefn er nauðsynlegur fyrir heilsu og vellíðan hvers manns. Svefninn endurnærir og gefur okkur kraft til að takast á við daglegar þarfir. Taugakerfið endurnýjast í svefni, en hann hefur áhrif á líðan okkar, starfshæfni, samskipti við fólk og lífsgæði. Ef mann skortir svefn takmarkast andleg geta manns, ónæmiskerfið veiklast og líkaminn verður viðkvæmur fyrir ýmsum sjúkdómum. Þess vegna þarf svefninn að vera til staðar ef heilbrigðu lífi á að lifa.
Segja má að svefn skiptist í tvennt, hefðbundinn svefn og draumsvefn. Samtals eru svefnstigin fjögur, en í hefðbundnum svefni eru þrjú stig sem hver einstaklingur fer í gegnum nokkrum sinnum á nóttu og endar svo með draumsvefni. Draumsvefn og djúpsvefn eru mikilvægustu svefnstigin. Djúpsvefn veitir líkamanum nauðsynlega hvíld og endurnæringu og er ríkjandi fyrri hluta nætur. Draumsvefn, (REM svefn) er mikilvægur fyrir minni og myndun nýrra minninga, en hann er ríkjandi seinni hluta nætur.
Svefnþörf er afar einstaklingsbundin. Ef við vöknum þreytt og erum þreytt yfir daginn, þá höfum við augljóslega ekki fengið nægan svefn. Óreglulegt svefnmynstur hefur slæm áhrif á líkamsklukkuna en hún er innbyggð í líkama okkar og stýrir því hvenær við viljum fara að sofa og vakna á morgnana. Til þess að forðast svefnvandamál er best að hafa reglu á svefnvenjum og þar af leiðandi fara að sofa og vakna alltaf á sama tíma. Við það verða svefngæðin betri. Aðrar ráðleggingar eru að fá sér ekki koffíndrykk eftir þrjú til fjögur á daginn, forðast að leggja sig á daginn sex til sjö klukkustundum fyrir háttatíma, varast að borða stórar eða mikið kryddaðar máltíðir seint á kvöldin, reyna að sofa í sem mestu myrkri og drekka ekki áfengi síðla kvölds.
Svefnþörf er breytileg eftir aldri, en meðal svefnþörf heilbrigðra fullorðinna er sjö til níu klukkustundir. Góður svefn er öllum ómissanlegur og nauðsynlegt er að hugsa sérstaklega vel um hann.
Hreyfing
Hreyfing er mjög mikilvægur þáttur þegar kemur að heilsusamlegu líferni og gegnir mikilvægu hlutverki varðandi heilbrigði og vellíðan fólks. Þeir sem stunda reglulega hreyfingu minnka líkurnar á að fá ýmsa sjúkdóma eins og hjarta- og æðasjúkdóma, áunna sykursýki, sum krabbamein, þunglyndi, offitu og ýmis stoð-kerfisvandamál. Samkvæmt ráðleggingum Embættis landlæknis ættu fullorðnir að stunda miðlungserfiða hreyfingu í að minnsta kosti 30 mínútur á dag og börn og unglingar í að minnsta kosti 60 mínútur til að viðhalda góðri andlegri og líkamlegri heilsu. Umfram allt eykur hreyfing líkurnar á að lifa lengur við betri líðan og heilsu.
|
MATARÆÐI
Mataræði er ein helsta undirstaða líkamlegrar heilsu, en matur skipar stóran sess í lífi okkar allra. Matur veitir okkur orku og næringarefni sem við þurfum á að halda til að geta lifað af. Hollt og gott mataræði bætir heilsufarið og styrkir eðlilegar sjúkdómsvarnir líkamans. Óhollt mataræði getur valdið alvarlegum sjúkdómum eins og hjarta-og æðasjúkdómum, sykursýki, maga-og meltingarsjúkdómum og krabbameinum.
Nú á seinni tímum eru til margar gerðir af hollu mataræði. Þar ber helst að nefna hráfæðis, grænmetis, vegan, og ketogenic mataræði, en þessi mataræði hafa orðið til á síðustu árum sem svar við þeirri neikvæðu þróun sem hefur orðið á mataræði á vesturlöndum. Í áranna rás hefur óhollur matur verið að þróast, svo sem skyndibitamatur, sælgæti og ofunninn matur, en slíkt mataræði hefur mjög slæm áhrif á líkamann.
Holl og fjölbreytt fæða er góð fyrir heilsu og vellíðan. Best er að hafa í huga að borða næringarríkan mat og sneiða hjá næringarsnauðum mat. Það er einnig afar mikilvægt að borða ekki of mikið og hafa jafnvægi á því hve mikla orku við fáum með mat og drykk og hve mikla orku við notum við hreyfingu.
Nú á seinni tímum eru til margar gerðir af hollu mataræði. Þar ber helst að nefna hráfæðis, grænmetis, vegan, og ketogenic mataræði, en þessi mataræði hafa orðið til á síðustu árum sem svar við þeirri neikvæðu þróun sem hefur orðið á mataræði á vesturlöndum. Í áranna rás hefur óhollur matur verið að þróast, svo sem skyndibitamatur, sælgæti og ofunninn matur, en slíkt mataræði hefur mjög slæm áhrif á líkamann.
Holl og fjölbreytt fæða er góð fyrir heilsu og vellíðan. Best er að hafa í huga að borða næringarríkan mat og sneiða hjá næringarsnauðum mat. Það er einnig afar mikilvægt að borða ekki of mikið og hafa jafnvægi á því hve mikla orku við fáum með mat og drykk og hve mikla orku við notum við hreyfingu.